التماسی که جهان شنید اما پاسخی نداد | ترکیب عجیب مستند و درام در فیلم جدید کارگردان تونسی

فیلمی تاثیرگذار بر اساس تماس‌های نهایی هند رجب، دختر شش‌ساله‌ای که در ۲۹ ژانویۀ ۲۰۲۴ در غزه، پس از آن‌که آتش تانک‌های اسرائیل بستگانش را کشت، در خودرویی گرفتار شد، در جشنواره ونیز نمایش داده شد.

فیلمی تاثیرگذار بر اساس تماس‌های نهایی هند رجب، دختر شش‌ساله‌ای که در ۲۹ ژانویۀ ۲۰۲۴ در غزه، پس از آن‌که آتش تانک‌های اسرائیل بستگانش را کشت، در خودرویی گرفتار شد، در جشنواره ونیز نمایش داده شد. : بیش از یک دهه است که فیلمساز تونسی کوثر بن هنیه مرز میان داستان و مستند را مخدوش کرده و آثاری ساخته که میان دراماتیزه‌کردن و مستندسازی در حرکت‌اند، اما همچنان ریشه در تجربۀ زیسته دارند. نخستین فیلم بلند او، «افسانۀ تونس» (۲۰۱۴)، با استفاده از تکنیک‌های مستند به یک افسانۀ شهری محلی پرداخت. فیلم «زیبایی و سگ‌ها» (۲۰۱۷) پیامدهای یک تجاوز جنسی در تونس را با دقتی آزاردهنده به تصویر کشید. در سال ۲۰۲۰، او نخستین کارگردان تونسی شد که نامزدی اسکار را به دست آورد؛ با «مردی که پوستش را فروخت»، یک درام satirical درباره پناهجوی سوری که بدنش به کالایی هنری بدل می‌شود. سه سال بعد، مستند-داستانی «چهار دختر» ــ ترکیبی از شهادت دادن و بازآفرینی ــ در بخش مسابقه جشنوارۀ کن رونمایی شد، جایزۀ بهترین مستند را برد و سپس نامزد اسکار شد. جدیدترین فیلم او، «صدای هند رجب»، که در بخش مسابقۀ ونیز نمایش داده می‌شود و سپس به تورنتو می‌رود، این درهم‌تنیدگی میان مستند و داستان را بیش از هر زمان دیگر پیش می‌برد. فیلم بر اساس تماس‌های نهایی هند رجب، دختر شش‌ساله‌ای ساخته شده که در ۲۹ ژانویۀ ۲۰۲۴ در غزه، پس از آن‌که آتش تانک‌های اسرائیل بستگانش را کشت، در خودرویی گرفتار شد. جامعۀ هلال‌احمر فلسطین بیش از یک ساعت روی خط با او ماند، در حالی که دخترک ملتمسانه تقاضای نجات می‌کرد. اما آمبولانسی که به سوی او فرستاده شد، خود هدف قرار گرفت و دو امدادگر آن کشته شدند. صدای هند ــ که بخش‌هایی از آن در فضای مجازی منتشر شد و بعدها توسط رسانه‌هایی چون واشنگتن پست، اسکای نیوز و گروه Forensic Architecture تأیید و تحلیل شد ــ به یکی از تلخ‌ترین و نمادین‌ترین گواهی‌های جنگ غزه بدل شد: التماسی بی‌پاسخ که در سراسر جهان شنیده شد. با وجود محرومیت از دسترسی به غزه، بن هنیه مصمم به واکنش بود. او با هلال‌احمر و خانوادۀ هند تماس گرفت و سرانجام موفق شد نسخۀ کامل ضبط ۷۰ دقیقه‌ای را به دست آورد. بر پایۀ آن مادۀ خام، او روایتی ترکیبی ساخت که بر صدای امدادگرانی متمرکز است که با وجود شرایطی ناممکن کوشیدند جان کودک را نجات دهند. بازیگران فلسطینی نقش امدادگران را ایفا می‌کنند، اما صدایی که از هند شنیده می‌شود، همان صدای واقعی او در ضبط اصلی آن روز است. به گفتۀ کارگردان، «صدای هند رجب» کاری بود آمیخته با مسئولیت: «می‌ترسیدم که به صدای او خیانت کنم، که فیلمم نتواند یاد هند را پاس دارد.» اگر «چهار دختر» مرز میان حافظه و اجرا را به پرسش کشیده بود، «صدای هند رجب» تماشاگران را وادار می‌کند با خط باریک میان شهادت‌دادن و همدستی روبه‌رو شوند. این پرسش در قلب «صدای هند رجب» جای دارد: فیلمی که گرد التماس یک کودک بنا شده؛ التماسی که جهان شنید اما پاسخی نداد. این اثر نه‌فقط سکوتی را که به هند پاسخ داده شد به چالش می‌کشد، بلکه به همدستی گسترده‌تر کسانی نیز می‌پردازد ــ از جمله رسانه‌های بین‌المللی ــ که رنج در غزه را شاهدند، بی‌آن‌که بتوانند یا بخواهند پاسخی به صداهای کمک‌خواه بدهند. این پروژه همچنین پشتیبانی چهره‌های بزرگ هالیوود همچون برد پیت، خواکین فینیکس، رونی مارا، آلفونسو کوارون و جاناتان گلیزر را جلب کرده است؛ کسانی که به عنوان تهیه‌کنندگان اجرایی به فیلم پیوسته‌اند و امید را برانگیخته‌اند که صدای هند ــ که زمانی نادیده گرفته شد ــ این بار گسترده‌تر شنیده شود. تونس نیز این فیلم را به عنوان نمایندۀ رسمی خود در بخش بهترین فیلم بین‌المللی جوایز اسکار برگزیده است.