تشکیل بلوک نظامی کشورهای ترک تهدیدی علیه روسیه

به گزارش مشرق، اندیشکده زاویه در مطلبی در تلگرام نوشت: در سال‌های اخیر، همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی میان کشورهای ترک‌زبان (ترکیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و ترکمنستان) روندی فزاینده یافته است. ایجاد سازمان کشورهای ترک و طرح ایده‌هایی مانند «ارتش تُرک» از سوی برخی نخبگان سیاسی، این تصور را تقویت کرده که یک بلوک نظامی ترک‌محور در حال شکل‌گیری است. در سطح ملی، روسیه با واقعیتی چند قومیتی روبه‌روست. جمعیت قابل‌توجهی از اقوام ترک‌تبار در مناطق مهمی چون تاتارستان، باشقیرستان، آلتای و یاقوتستان زندگی می‌کنند. از دیدگاه کرملین، گسترش گفتمان پان‌ترکیسم یا «همگرایی فرهنگی ترک‌ها» می‌تواند به تضعیف انسجام ملی و هویت روس‌محور منجر شود. ترکیه در سال‌های اخیر با استفاده از ابزارهای نرم (رسانه، آموزش زبان ترکی، و برنامه‌های فرهنگی) در جمهوری‌های مسلمان‌نشین روسیه فعال‌تر شده است. از نگاه مسکو، این فعالیت‌ها نه‌تنها فرهنگی، بلکه دارای ابعاد ژئوپلیتیکی پنهان هستند. در نتیجه، هرگونه بلوک نظامی تُرک‌محور ممکن است در آینده به عنوان کانون الهام‌بخش برای اقلیت‌های داخلی روسیه عمل کند. از منظر منطقه‌ای، روسیه نگران است که همگرایی نظامی میان کشورهای ترک به چالش نفوذ سنتی‌اش در قفقاز و آسیای مرکزی بینجامد. در قفقاز جنوبی، نقش پررنگ ترکیه در جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰) موجب شد باکو و آنکارا در محور جدیدی از همکاری نظامی قرار گیرند. اگر این محور با حضور قزاقستان و ازبکستان در چارچوب سازمان کشورهای ترک تقویت شود، توازن قدرت منطقه‌ای به زیان روسیه تغییر خواهد کرد. در آسیای مرکزی نیز روسیه همواره از طریق سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نفوذ خود را حفظ کرده است. در نتیجه باید گفت نگرانی روسیه از بلوک نظامی کشورهای ترک، ریشه در ترکیبی از تهدیدهایی از جمله تهدیدهای هویتی، تضعیف نفوذ منطقه‌ای و تغییر موازنه قدرت جهانی دارد. در سطح ملی، این بلوک ممکن است گفتمان‌های قوم‌گرایانه را در داخل روسیه تقویت کند. در سطح منطقه‌ای، موازنه قوا در قفقاز و آسیای مرکزی را به زیان مسکو تغییر دهد و در سطح بین‌المللی، موجب شکل‌گیری محور جدیدی شود که نظم اوراسیایی مورد نظر کرملین را به چالش بکشد. در نتیجه، واکنش روسیه نسبت به این روند، ترکیبی از سیاست مهار نرم، افزایش همکاری‌های امنیتی با کشورهای منطقه، و تقویت حضور فرهنگی و اقتصادی خواهد بود تا بتواند نفوذ خود را در حوزه جهان ترک حفظ کند. *بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.