زنگ خطر برای سرباز کوچک اصفهان | مهاجمان آمریکایی چگونه وارد برکه های محلی شدند؟
رهاسازی چند ماهی کوچک آکواریومی در قنات‌ها و مادی‌های اصفهان، امروز به بحرانی برای اکوسیستم‌های آبی این استان بدل شده است. آنچه روزی با بی‌توجهی و برای سرگرمی آغاز شد، حالا به اشغال زیستگاه‌های بومی و تهدید گونه‌های ارزشمند ایرانی انجامیده است.
رهاسازی چند ماهی کوچک آکواریومی در قنات‌ها و مادی‌های اصفهان، امروز به بحرانی برای اکوسیستم‌های آبی این استان بدل شده است. آنچه روزی با بی‌توجهی و برای سرگرمی آغاز شد، حالا به اشغال زیستگاه‌های بومی و تهدید گونه‌های ارزشمند ایرانی انجامیده است. – مجیدجباری: جمعیت ماهی بومی اصفهان «» یا گورخر ماهی که سال‌ها مردم را از بیماری‌های منتقل‌شده توسط حشرات محافظت می‌کرد، به‌شدت کاهش یافته است. خشکی و تالاب و رهاسازی گونه‌های مهاجم مانند ماهی‌های «قرمز» ،«مولی»، «گوپی» این گونه نادر را در معرض خطر انقراض قرار داده است. اکنون زیستگاه آفانیوس فقط در اندک آبگیرهای شرق اصفهان مانند ورزنه، بند شاخ کنار و چشمه جرقویه علیا باقی مانده و حتی با وجود تلاش‌های مردمی برای حفاظت از آن، زنگ خطر انقراض این «سرباز کوچک» را به صدا درآورده است. مسئول پویش مردمی حفاظت از ماهی «آفانیوس اصفهان» با انتقاد از رهاسازی انواع ماهی‌های زینتی و آکواریومی در آب های منطقه گفت:« مردم باید بدانند که رهاسازی ماهی‌های آکواریومی می‌تواند به کاهش جمعیت این ماهیان و حتی نابودی آنها در زیستگاه طبیعی منجر شود.» رشد انفجاری جمعیت ماهیان مهاجم او افزود: «یکی از مهم‌ترین اقدامات ما برای حفظ گونه بومی «آفانیوس اصفهانی» جداسازی گونه‌های غیربومی از زیستگاه‌های طبیعی است. خوشبختانه با آموزش‌هایی که طی سال‌های گذشته به مردم داده‌ایم، بسیاری از افراد بومی دیگر اقدام به رهاسازی ماهی‌های آکواریومی مانند ماهی قرمز نمی‌کنند. اما هنوز هم برخی افراد این ماهی‌ها را در برکه‌ها رها می‌کنند، بدون آنکه بدانند این کار چه آسیبی به اکوسیستم وارد کرده است.» ماهی آفانیوس یا گورخر ماهی این فعال محیط زیست محلی درباره شرایط قنات‌ها و چشمه‌های منطقه جرقویه علیا درجنوب شرق اصفهان که زیستگاه ماهی بومی ارزشمند آفانیوس است، گفت: « ماهی‌های زنده‌زا مانند گوپی و مولی، برخلاف ماهی‌های تخم‌گذار که سالی یک یا دو بار تخم‌ریزی می‌کنند، هر ماه تا ۱۵۰ بچه ماهی تولید می‌کنند. این رشد سریع جمعیت باعث رقابت شدید برای غذا و فضا با گونه‌های بومی می‌شود. ما تلاش می‌کنیم با جمع‌آوری دوره‌ای این ماهی‌ها، جمعیت‌شان را کنترل کنیم، اما حذف کامل آنها تقریبا غیرممکن است.» ایجاد زیستگاه‌های امن برای آفانیوس عالمشاه اضافه کرد: «برای حفاظت از آفانیوس، در حال ایجاد زیستگاه‌های امن هستیم. یکی از این زیستگاه‌ها در زمینی به وسعت ۲۰۰۰ متر مربع است که از شهرداری گرفته‌ایم. در این محل، شرایط زیستی مشابه زیستگاه طبیعی فراهم شده تا به‌عنوان ذخیره‌گاه ژنتیکی عمل کند. هدف این است که در صورت وقوع سیلاب یا ورود آلاینده‌ها، بتوانیم از این ذخیره‌گاه برای نجات فوری ماهی‌ها استفاده کنیم. البته ما به چند زیستگاه امن دیگر نیز نیاز داریم، چرا که زیستگاه‌های فعلی با مشکلاتی مواجه‌اند. بسیاری از این زیستگاه‌های آبی مثل قنات و چشمه در مالکیت کشاورزان هستند و نمی‌توانیم به‌طور مستقیم در آنها دخالت کنیم. مسئول پویش مردمی حفاظت از ماهی آفانیوس اصفهان درباره اهمیت فعالیت‌های پویش و اقدامات انجام شده برای حفاظت از ماهی بومی آفانیوس اصفهان گفت: «در این پویش سعی کرده‌ایم آموزش‌های لازم را به خانواده‌ها و کودکان ارائه کنیم و به آنها نشان دهیم که هر تصمیم کوچک، مثل رها کردن یک یا چند ماهی کوچک، می‌تواند پیامدهای بزرگی برای اکوسیستم داشته باشد. اقداماتی برای بهسازی ، حذف تهدیدات و ایمن‌سازی محوطه‌ها و همچنین آموزش و آگاه سازی مردم محلی درباره آسیب‌های رهاسازی ماهی های غیر بومی و زینتی در زیستگاه‌های محلی از کارهایی است که در این زمینه انجام داده‌ایم.» مهاجمان از کجا آمده‌اند؟ به گزارش گوپی‌ها بومی آمریکای جنوبی و حوزه کارائیب هستند و از طریق تجارت ماهیان زینتی وارد ایران شدند. در نگاه اول موجودی کوچک و بی‌ضرر به نظر می‌رسند، اما وقتی در زیستگاه‌های طبیعی رها شوند، به مهاجمانی قدرتمند تبدیل می‌شوند. آنها با توانایی بالای تولیدمثل و مقاومت در برابر شرایط سخت ، جای ماهیان بومی را می‌گیرند، منابع غذایی را مصرف می‌کنند و حتی ممکن است بیماری منتقل کنند. بقای گونه‌هایی مثل «آفانیوس» که گونه اندمیک و بوم زاد اصفهان است و در هیچ کجای دنیا وجود ندارد با حضور ماهیان مهاجم به شدت در خطر است.
« بازگشت به لیست اخبار