فیلم | اصطلاح آسیاب به نوبت از کجا اومده؟

در روزگاری نه‌چندان دور، تهران صدای سنگ آسیاب را در دل کوچه‌هایش می‌شنید. فصل آسیاب که می‌رسید، کشاورزان شمیران و آبادی‌های اطراف، کیسه‌های گندم را بر دوش می‌گرفتند و راهی روستاهایی می‌شدند که آسیاب آبی داشت. صف‌های بلند کیسه‌ها، نظم خاصی می‌طلبید؛ و آسیابان، با صبر و دقت، نوبت‌ها را تعیین می‌کرد.

در روزگاری نه‌چندان دور، تهران صدای سنگ آسیاب را در دل کوچه‌هایش می‌شنید. فصل آسیاب که می‌رسید، کشاورزان شمیران و آبادی‌های اطراف، کیسه‌های گندم را بر دوش می‌گرفتند و راهی روستاهایی می‌شدند که آسیاب آبی داشت. صف‌های بلند کیسه‌ها، نظم خاصی می‌طلبید؛ و آسیابان، با صبر و دقت، نوبت‌ها را تعیین می‌کرد. - زهرا بلندی: در روزگاری نه‌چندان دور، تهران صدای سنگ آسیاب را در دل کوچه‌هایش می‌شنید. فصل آسیاب که می‌رسید، کشاورزان شمیران و آبادی‌های اطراف، کیسه‌های گندم را بر دوش می‌گرفتند و راهی روستاهایی می‌شدند که آسیاب آبی داشت. صف‌های بلند کیسه‌ها، نظم خاصی می‌طلبید؛ و آسیابان، با صبر و دقت، نوبت‌ها را تعیین می‌کرد. از همین‌جا بود که اصطلاح «آسیاب به نوبت» در زبان مردم جا گرفت؛ نه فقط به‌عنوان یک عبارت، بلکه به‌مثابه آیینی از زندگی. تهران، روزگاری پر از آسیاب‌های آبی بود و بیشتر آنها آسیاب آبی بودند؛ یعنی گردانه آسیاب با آب رودخانه‌ها به گردش در می‌آمد. شمار آسیاب‌های تهران آنقدر زیاد بود که تنها در گستره دولاب ۷ آسیاب وجود داشت. در طرشت ۳ آسیاب، در شمیران آسیاب‌های معروفی چون آسیاب‌ گیلاسی دربند یا آسیاب چیذر و نیز آسیاب‌های معروفی چون آسیاب یوسف‌آباد، آسیاب والی و آسیاب جلالی وجود داشتند. اگرچه دوران طلایی آسیاب‌های تهران هم با ساخت کارخانجات تولید آرد به سر آمد و گردانه آسیاب‌ها یک به یک از حرکت ایستادند، اما هنوز هم بقایای مهمترین آسیاب‌ها تهران را می‌شود در گوشه و کنار شهر پیدا کرد. آسیاب آبی عجایبی در محدوده یوسف‌آباد یکی از آنهاست که قدمتی حدود ۱۵۰ سال دارد. مالک فعلی آن، سید جلال عجایبی، وارث خانواده‌ای است که از سال ۱۳۲۲ مالکیت این آسیاب را در اختیار داشته‌اند. آسیاب کهک در حوالی محله مرزداران، از همان آسیاب‌های خاطره‌انگیز است که توسط یکی از بانوان نیکوکار وقف فقرا شده بود که اکنون آخرین بقایای آن در خیابان شقایق و در محاصره آپارتمان‌های بلندمرتبه اطرافش قرارگرفته و هیچ نشانی از دوران طلایی خود ندارد. و آسیاب والی حوالی پل چوبی نمونه‌ای دیگر است که تنها آثار به‌جای مانده از آن دیوار آجری بلندی است که دری ندارد و آن سویش پیدا نیست.