ماشه را کشیدند؛ افزایش احتمال اقدام نظامی علیه ایران؟ | مکانیسم ماشه کند است

بازگشت تحریم‌های سازمان ملل در حالی مطرح می‌شود که روسیه و چین نسبت به آن تردید دارند و روسیه آن را بی‌اعتبار می‌داند، اما غربی‌ها زمان اجرای آن را ۲۸ سپتامبر اعلام کرده‌اند.

بازگشت تحریم‌های سازمان ملل در حالی مطرح می‌شود که روسیه و چین نسبت به آن تردید دارند و روسیه آن را بی‌اعتبار می‌داند، اما غربی‌ها زمان اجرای آن را ۲۸ سپتامبر اعلام کرده‌اند. به گراش هشمهری آنلاین به نقل از جوان، پس از شکست قطعنامه چین و روسیه در شورای امنیت، مکانیسم ماشه فعال شده و تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران دوباره به ساحت سیاسی کشور بازمی‌گردد. با توجه به بزرگنمایی رسانه‌ها و سیاه‌نمایی‌ها درباره آثار فعال‌سازی مکانیسم ماشه، گفت‌وگویی با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل امریکا انجام دادیم. در این گفت‌وگو ماهیت تحریم‌ها، میزان اثرگذاری تحریم‌های جدید و راه‌های جبران آن تشریح شده است. با فعال‌سازی مکانیسم ماشه چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟ بازگشت تحریم‌های سازمان ملل در حالی مطرح می‌شود که روسیه و چین نسبت به آن تردید دارند و روسیه آن را بی‌اعتبار می‌داند، اما غربی‌ها زمان اجرای آن را ۲۸ سپتامبر اعلام کرده‌اند. نباید موضوع فعال‌سازی مکانیسم ماشه را کم ارزش نشان داد یا در حق آن بزرگنمایی کرد. بازگشت تحریم‌ها مشکلاتی ایجاد می‌کند، اما باید بدانیم چه خواهد شد: اول آنکه نفت به عنوان بزرگ‌ترین منبع درآمد ارزی کشور اصلاً در قالب این پنج تحریم سازمان ملل که پیش از این با برجام برداشته شده بود، نیست. تحریم‌های مطرح شده، بیشتر در حوزه تسلیحات، موشکی، بانکی و حمل‌ونقل هوایی و دریایی است. در حوزه حمل و نقل هم، به موجب قطعنامه ۱۹۲۹، اجازه بازرسی کشتی یا هواپیما فقط در صورت وجود نشانه‌های حمل کالای ممنوعه ذیل قطعنامه شورای امنیت داده می‌شود، پس ترانزیت کالا به طور کامل متوقف نمی‌شود. آیا وضعیت تحریم‌ها بعد از فعال‌سازی مکانیسم ماشه، به طور واقعی تغییر پیدا کرد یا تنها روی کاغذ بود؟ در مبحث تحریم، هم تنوع کشورهایی که ایران را تحریم کردند و هم تنوع موضوعی داریم. قبل از برجام، ایران هم‌زمان تحت تحریم‌های امریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا بود. با توافق، تحریم‌های سازمان ملل و اروپا در ظاهر لغو شد و بخشی از تحریم‌های امریکا تعلیق گردید. پس از خروج واشینگتن، تعلیق متوقف شد و تحریم‌ها دوباره برگشت و حالا با تصمیم اخیر، تحریم‌های لغوشده سازمان ملل و اروپا هم برمی‌گردد. نکته مورد توجه این است که چه کشورهایی چه مواردی را لغو کردند و چه مواردی را لغو نکردند. چنانکه به دلیل تنوع تحریم‌های امریکا از سوی کنگره، دولت و حتی ایالت‌ها، بخش بزرگی از مشکلات و تحریم‌ها چه در زمان برجام و چه قبل از آن، همچنان پابرجا بوده و هست. اروپا در تئوری تحریم‌ها را لغو کرد، اما در عمل به دلیل فشار امریکا هیچ همکاری نکرد و حتی یک سنت هم با ایران مراوده نداشت. بنابراین، در دوران برجام به طور عملی هیچ رخداد مثبتی در مورد لغو تحریم‌ها و همکاری اقتصادی با اروپا وجود نداشت. آیا حرف و حدیث‌هایی که در مورد افزایش خطر جنگ با فعال‌سازی مکانیسم ماشه وجود دارد، واقعی است؟ بازگشت تحریم‌ها هیچ ارتباطی با افزایش احتمال اقدام نظامی علیه ایران ندارد. در چهارچوب قوانین بین‌الملل تحریم‌هایی که بازمی‌گردد ایران را ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد که دارای برچسب کشور تهدید کننده صلح و امنیت جهانی است، قرار می‌دهد. اما تحریم‌ها طبق ماده ۴۱ منشور سازمان ملل اعمال می‌شوند که صرفاً مجازات اقتصادی کشورهاست و ایران هیچ‌گاه ذیل ماده ۴۲ برای مجوز حمله نبوده و با بازگشت تحریم‌ها هم نخواهد شد. یکی از نمونه‌های موجود اقدام نظامی علیه عراق است. در سال ۱۹۹۰، شورای امنیت با استناد به ماده ۴۲ منشور، مجوز حمله نظامی به عراق را صادر کرد و به کشورها اجازه داد اقدام نظامی انجام دهند. اما ایران هیچ گاه ذیل ماده ۴۲ نبوده و با بازگشت تحریم‌ها هم ذیل این ماده قرار نمی‌گیرد. برای این کار نیاز به قطعنامه جدیدی است که به وتوی روسیه و چین وابسته است. با این حال، در عمل امریکا و اسرائیل بدون توجه به قطعنامه‌ها و مجوز شورای امنیت هر زمان که بخواهند می‌توانند حمله کنند، همان‌طور که جنگ تحمیلی ۱۲ روزه در اوج مذاکرات رخ داد. بنابراین از نظر حقوق بین‌الملل تهدید نظامی متوجه ایران نیست، اما با توجه به قلدری و زورگویی امریکا و اسرائیل، هر لحظه ممکن است حمله‌ای رخ دهد که بدون مجوز شورای امنیت خواهد بود. با توجه به نظام تحریم‌ها، مکانیسم ماشه چه سهمی در فشارهای اقتصادی علیه ایران دارد؟