نخستین مجسمه پایتخت کجاست؟

همه‌چیز با ناصرالدین شاه قاجار آغاز شد؛ شاهی که پس از سفر به اروپا، شیفته فرهنگ و هنر غرب شد و خواست بخشی از این تغییرات را به ایران بیاورد. یکی از جالب‌ترین اتفاقات آن زمان، ساخت اولین تندیس ناصرالدین شاه بود که به دستور اقبال‌السلطنه، وزیر صنایع، ساخته شد.

همه‌چیز با ناصرالدین شاه قاجار آغاز شد؛ شاهی که پس از سفر به اروپا، شیفته فرهنگ و هنر غرب شد و خواست بخشی از این تغییرات را به ایران بیاورد. یکی از جالب‌ترین اتفاقات آن زمان، ساخت اولین تندیس ناصرالدین شاه بود که به دستور اقبال‌السلطنه، وزیر صنایع، ساخته شد. - ثریا روزبهانی: این مجسمه، سواره بر اسب و با لباس رسمی شاه، به دست هنرمندان ایرانی ساخته شد و به لحاظ کیفیت کار، با آثار استادان اروپایی قابل مقایسه بود. خواندنی‌های بیشتر رادنبال کنید مجتبی موسوی، مجسمه‌ساز و استاد دانشگاه، در باره نخستین مجسمه تهران که دیگر وجود ندارد، می‌گوید: «مجسمه‌سازی نه فقط در تهران بلکه در تاریخ مجسمه‌سازی دنیا هم در برهه‌ای طولانی مختص قدرت حاکمه بود. چون اصولاً هنر یک کالای لوکس، گرانبها و غیرقابل دسترس به شمار می‌رفت و فقط در خدمت حکام، اشراف و پولدار بود. فضای عمومی شهرها هم طبیعتاً در اختیار حکومت‌ها بودند. بنابراین وقتی حاکم بعدی به سلطنت می‌رسد، مجسمه حاکم قبلی را از بین می‌برد و مجسمه خودش را جایگزین آن می‌کرد.» موسوی با بیان اینکه مجسمه‌سازی بعد از دوران اسلامی به شیوه تصویرگری و ساخت پیکره انسانی عمر زیادی ندارد و بیش از صد تا ۱۲۰سال هم نمی‌رسد، درباره ساخت اولین مجسمه می‌گوید: «ناصرالدین شاه با دیدن مجسمه‌های اسب‌سوار در اروپا، تصمیم گرفت مجسمه خودش هم چنین باشد و به این شکل، مجسمه‌سازی فیگوراتیو وارد فضای شهری تهران شد. سازنده مجسمه ناصرالدین شاه، یعنی میرزا علی‌اکبر، حرفه‌اش ریخته‌گری و مجسمه‌سازی بود. او به‌عنوان یک استاد ایرانی در هنر ریخته‌گری و مجسمه‌سازی شناخته می‌شد و توانست مجسمه‌ای با کیفیت و بادقتی بسازد که حتی با آثار استادان اروپایی قابل مقایسه بود.» قرار بود این مجسمه در میدان توپخانه نصب شود، اما به دلیل نگرانی از واکنش مردم که آن زمان نسبت به مجسمه‌های این‌چنینی حساس بودند، شاه دستور داد مجسمه را به باغ شاه منتقل کنند تا حساسیت‌ها کمتر شود. به همین مناسبت، روز نصب مجسمه «عید مجسمه» نام گرفت و جشنی برگزار شد. به گفته موسوی وقتی حکومت قاجار منقرض شد رضا شاه دستور داد که مجسمه را از باغ شاه بردارند و بعد از مدتی آن را ذوب کرده و برای ضرب سکه و ساخت ادوات توپ و نظامی مورد استفاده قرار دادند.