5 نکته کلیدی در معاهده راهبردی ایران و روسیه | چشم انداز مناسبات نظامی – امنیتی دو کشور
همزمان با لازم‌الاجرا شدن معاهده مشارکت راهبردی ایران و روسیه از روز ۱۰ مهرماه (۲ اکتبر ۲۰۲۵) فصل تازه‌ای در مناسبات تهران و مسکو آغاز شد؛ مناسباتی که براساس توافق دوطرف، طیف گسترده‌ای از همکاری‌ها در عرصه‌های متنوع را دربر می‌گیرد.
همزمان با لازم‌الاجرا شدن معاهده مشارکت راهبردی ایران و روسیه از روز ۱۰ مهرماه (۲ اکتبر ۲۰۲۵) فصل تازه‌ای در مناسبات تهران و مسکو آغاز شد؛ مناسباتی که براساس توافق دوطرف، طیف گسترده‌ای از همکاری‌ها در عرصه‌های متنوع را دربر می‌گیرد. – گروه سیاسی: در شرایطی که روابط ایران و روسیه طی دهه‌های اخیر با فراز و نشیب‌های قابل‌توجهی همراه بوده، اکنون اما عصر نوینی در «مشارکت راهبردی» دوطرف آغاز شده، آن‌هم با «نقشه راه» معاهده‌ای که در ۲۸ دی ماه ۱۴۰۳ ازسوی روسای‌جمهور ایران و روسیه در مسکو به امضاء رسید و پس از طی مراحل مربوط در داخل دو کشور، اکنون زمان اجرایی‌سازی آن به صورت رسمی آغاز شده‌است. براین اساس هم بود که وزارت‌خانه‌های امورخارجه ایران و روسیه با صدور بیانیه‌هایی، از اجرایی‌سازی «معاهده راهبردی تهران و مسکو» خبر دادند؛ توافق‌نامه‌ای که با توجه به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی جاری، بیش از هر جیز برمبنای «مقابله با چالش‌ها و تهدیدهای مشترک» استوار شده‌است. دوطرف تاکید دارند سند معاهده راهبردی ایران روسیه، زمینه‌ساز تعامل نزدیک‌تر در صحنه بین‌المللی، آن‌هم در وضعیت شکل‌گیری «جهان چندقطبی نوظهور» خواهد شد؛ راهبردی که شامگاه پنجشنبه و در جریان نشست بین‌المللی «والدای» در شهر «سوچی»، مورد تاکید ولادیمیر پوتین نیز قرار گرفت و ذیل دو محور اساسی «مقابله با تحریم‌های غربی» و «شکل‌دهی به نظم نوین و عادلانه جهانی» تعریف می‌شود. یک معاهده تاریخی نام: توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه تعداد مواد: ۴۷ ماده موضوع‌ها: دربرگیرنده طیف متنوعی از حوزه‌های همکاری میان ایران و روسیه؛ از سیاسی و نظامی – امنیتی گرفته تا اقتصادی، تجاری و فرهنگی زمان امضاء: ۲۸ دی‌ماه ۱۴۰۳ در مسکو ازسوی مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین، روسای‌جمهور دو کشور مراحل طی شده: تصویب معاهده در شورای فدراسیون روسیه (۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴)، تصویب معاهده در مجلس شورای اسلامی (۳۱ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴) تاریخ اجرا: ۱۰ مهرماه ۱۴۰۴ (۲ اکتبر ۲۰۲۵) حوزه‌های همکاری: سیاسی، حقوقی، دفاعی – نظامی، امنیتی، اقتصادی – تجاری، منطقه‌ای و بین‌المللی، سلامت و بهداشت، آموزش، فرهنگی، جوانان، گردشگری و... ریل‌گذاری همکاری‌ها: عهدنامه ۷ اسفند ۱۲۹۹ قرارداد (معاهده) بازرگانی و بحرپیمایی ۵ فروردین ۱۳۱۹ معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری ۲۲ اسفند ۱۳۷۹ نکات راهبردی اراده همکاری: دوطرف متعهد به تعمیق و گسترش روابط در همه حوزه‌های مورد علاقه متقابل هستند. اساس روابط: ایران و روسیه روابط خود را بر پایه اصول «برابری حاکمیتی»، «تمامیت ارضی»، «استقلال»، «عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر»، «احترام به حاکمیت»، «همکاری و اعتماد متقابل» استوار می‌کنند. مناسبات چندوجهی: ایران و روسیه همکاری تجاری و اقتصادی را حفظ و در انجام رزمایش‌های نظامی مشترک همکاری نزدیکی خواهند داشت. پیمان امنیتی: اگر یک طرف در معرض تجاوز قرار گیرد، طرف دیگر نباید به متجاوز کمک کند. تعهد امنیتی ویژه: دو کشور اجازه نخواهند داد خاک‌شان برای حمایت از جنبش‌های جدایی‌طلب تهدیدکنندۀ تمامیت‌ارضی طرف مقابل استفاده شود. همکاری‌های سیاسی – امنیتی همکاری‌های سیاسی – امنیتی یکی از مهم‌ترین بخش‌های توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه است که در ادامه به وجوه مختلف آن اشاره می‌شود: تقویت امنیت ملی و مقابله با تهدیدهای مشترک با تبادل اطلاعات و تجربیات ازسوی نهادهای اطلاعاتی و امنیتی دوطرف همکاری نهادهای اطلاعاتی و امنیتی دو کشور در چارچوب موافقتنامه‌های جداگانه شکل‌دهی به همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه در زمینه‌هایی از جمله: مبارزه با تروریسم بین‌المللی مبارزه با افراط گرایی مقابله با جرائم سازمان یافته فراملی مقابله با مهاجرت غیرقانونی مبارزه با جریان‌های مالی غیرقانونی و... حمایت دوطرف از حقوق و منافع مشروع شهروندان خود در قلمرو یکدیگر همکاری در همه زمینه‌های حقوقی مورد علاقه متقابل همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌الملل در راستای تامین منافع و امنیت مشترک حمایت از عضویت در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای انجام اقدام‌های لازم برای همکاری‌های سیاسی و عملی در زمینه امنیت اطلاعات بین‌المللی تسهیل در تحکیم صلح و امنیت در منطقه خزر، آسیای‌مرکزی، ماورای قفقاز و خاورمیانه شکل‌دهی به همکاری‌های ویژه در حوزه‌های مختلف مرتبط با دریای خزر تعمیق همکاری‌ها در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی توسعه همکاری بین نهادهای قانونگذاری ایران و روسیه، ازجمله در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی پارلمانی مناسبات دفاعی – نظامی یکی دیگر از بخش‌های راهبردی همکاری‌های ایران و روسیه در چارچوب توافقنامه ۲۰۲۵، مربوط به مناسبات حوزه دفاعی – نظامی است؛ از جمله: تهیه و اجرای توافق‌های مرتبط در چارچوب کارگروه همکاری‌های نظامی برگزاری مانورهای مشترک نظامی در قلمرو هر دوطرف رایزنی و همکاری در زمینه مقابله با تهدیدهای نظامی و امنیتی مشترک دارای ماهیت دوجانبه و منطقه‌ای تبادل هیئت‌های نظامی و کارشناسی دیدار از بنادر توسط کشتی‌ها و شناورهای نظامی دو کشور آموزش کارکنان نظامی، تبادل دانشجویان افسری و اساتید شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی دفاعی به میزبانی دو کشور مبارزه با دزدی دریایی و سرقت مسلحانه در دریا توسعه همکاری در زمینه نظامی - فنی براساس موافقتنامه‌های مرتبط تعمیق مبادلات اقتصادی – تجاری ریل‌گذاری برای آغاز فصل نوینی از همکاری‌های اقتصادی – تجاری، یکی از راهبردی‌ترین وجوه توافقنامه راهبردی ایران و روسیه به‌حساب می‌آید: توسعه همکاری‌های اقتصادی – تجاری در حوزه دریای خزر افزایش همکاری‌ها در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مانند «شانگهای»، «بریکس» و... ایجاد شرایط مساعد برای برقراری روابط مستقیم بین استان‌های ایرانی و روسی ایجاد مزیت‌های اقتصادی متقابل ازجمله سرمایه‌گذاری‌های مشترک تأمین مالی زیرساخت‌ها تسهیل سازوکارهای تجارت و کسب و کار همکاری در امور بانکی ترویج و تأمین متقابل کالا، کار، خدمات، اطلاعات و محصولات فعالیت‌های فکری سرمایه گذاری‌های مشترک در اقتصاد دولت‌های ثالث توسعه همکاری بین ﻣﺆسسات اعتباری دو کشور ایجاد زیرساخت پرداخت نوین مستقل از دولت‌های ثالث تقویت همکاری مستقیم بین بانکی ترویج محصولات مالی ملی توسعه همکاری‌های سودمند متقابل در صنایع استخراج طلا و جواهرات همکاری در حوزه نفت و گاز براساس اصول برابری و سودمندی متقابل اجرای پروژه‌های مشترک در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی راهبردهای مشترک مواضع مقام‌های ارشد ایران و روسیه نشان می‌دهد دوطرف در چارچوب این معاهده راهبردی، کلان‌راهبردهای مشترکی دارند که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد: مقابله با تحریم‌ها: با توجه به اعمال تحریم‌های غربی علیه ایران و روسیه، دو کشور اهداف مشترکی در خنثی‌سازی تحریم‌ها دارند که در چارچوب توسعه همکاری‌های اقتصادی، مالی، بانکی و... پیگیری می‌شود. مقابله با یکجانبه‌گرایی غربی: تهران و مسکو طی سال‌های اخیر راهبردهای مشترکی را در مواجهه با نظم یکجانبه‌غربی پیگیری کرده‌اند. همکاری در مقابل تهدیدهای مشترک: ایران و روسیه با تهدیدها و چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مشترکی مواجهند که «معاهده راهبردی» چارچوب همکاری مناسبی دراین زمینه به‌حساب می‌آید.
« بازگشت به لیست اخبار