هراس پنتاگون از سرعت رشد نیروی دریایی چین

پنتاگون اعلام کرده است افزایش سریع ناوهای هواپیمابر چین، برتری آمریکا در دریاها را با تهدیدی جدی مواجه کرده است.

پنتاگون اعلام کرده است افزایش سریع ناوهای هواپیمابر چین، برتری آمریکا در دریاها را با تهدیدی جدی مواجه کرده است. به گزارش مشرق، چین در حال برنامه‌ریزی برای ساخت حداکثر شش ناو هواپیمابر جدید طی ده سال آینده است؛ اقدامی که با هدف تقویت توان دریایی نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق انجام می‌شود و می‌تواند تغییر بزرگی در موازنه قدرت دریایی جهان ایجاد کند و نگرانی‌های فزاینده‌ای را در واشنگتن برانگیزد. در حال حاضر، نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق بیش از ۳۷۰ فروند شناور دریایی در اختیار دارد که از میان آن‌ها، سه ناو هواپیمابر با نام‌های «لیائونینگ»، «شاندونگ» و «فوجیان» فعال هستند. گزارش پنتاگون، زنگ خطر برای واشنگتن دومین ناو هواپیمابر چین «شاندونگ» است که نخستین ناو هواپیمابر ساخته‌شده به‌طور کامل در داخل چین محسوب می‌شود و در سال ۲۰۱۹ وارد خدمت شد. سومین ناو هواپیمابر «فوجیان» است که یک جهش مهم به شمار می‌رود؛ زیرا نخستین ناو هواپیمابر چینی است که از سامانه پرتاب الکترومغناطیسی هواپیماها استفاده می‌کند و در سال ۲۰۲۲ به خدمت گرفته شده است. در گزارش سالانه وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) که به کنگره ارائه شد، آمده است که نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق از نظر تعداد شناورها، به بزرگ‌ترین نیروی دریایی جهان تبدیل شده است. عکس: ناو هواپیمابر فوجیان/پیشرفته‌ترین ناو هواپیمابر چین تاکنون، مجهز به سیستم پرتاب الکترومغناطیسی این گزارش همچنین تأکید کرده است که چین حدود ۵۰ فروند شناور رزمی اصلی جدید در دست ساخت در کارخانه‌های کشتی‌سازی خود دارد؛ موضوعی که نشان‌دهنده سرعت تولیدی بی‌سابقه است. با وجود این، ناوگان دریایی چین همچنان از نظر قابل‌توجهی از همتای آمریکایی خود عقب‌تر است؛ زیرا آمریکا با در اختیار داشتن ۱۱ ناو هواپیمابر، بزرگ‌ترین ناوگان ناوهای هواپیمابر جهان را دارد. افزون بر این، شکاف بزرگی در زمینه ظرفیت کلی، تجربه عملیاتی، و فناوری‌های اعمال قدرت فرامنطقه‌ای، از جمله سامانه‌های پیشرفته پرتاب هواپیما، همچنان وجود دارد. پیش‌تر، سخنگوی سفارت چین در واشنگتن در گفت‌وگو با مجله «نیوزویک» درباره برنامه‌های پکن برای گسترش ناوگان ناوهای هواپیمابر گفته بود: «برنامه‌های توسعه آینده ناوهای هواپیمابر چین بر پایه نیازهای دفاع ملی به‌صورت جامع بررسی خواهد شد»، و تأکید کرده بود که این برنامه‌ها هیچ طرف ثالثی را هدف قرار نمی‌دهد. این طرح‌ها در چارچوب تلاش چین برای تحقق هدف خود در ساخت یک نیروی دریایی با استانداردهای بالای بین‌المللی تا سال ۲۰۴۹ انجام می‌شود؛ سالی که مصادف با صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین است. ناوهای هواپیمابر یکی از شاخص‌های اصلی قدرت نظامی کشورها به شمار می‌روند؛ زیرا به‌عنوان پایگاه‌های هوایی شناور، توان اعمال قدرت فراتر از سواحل ملی را فراهم می‌کنند. نیروی دریایی ارتش چین به‌طور منظم ناوهای هواپیمابر خود را در مأموریت‌هایی در گستره غرب اقیانوس آرام به کار می‌گیرد؛ اقدامی که چالشی مستقیم برای راهبرد «زنجیره جزایر» آمریکا با هدف محدود کردن حضور نظامی چین در منطقه محسوب می‌شود. افزایش تعداد ناوهای هواپیمابر به چین این امکان را می‌دهد که دامنه عملیات خود را به عمق اقیانوس آرام، اقیانوس هند، و حتی احتمالاً اقیانوس اطلس گسترش دهد؛ در عین حال، خطوط حیاتی کشتیرانی را تأمین کند و از ادعاهای حاکمیتی خود در دریای جنوبی چین و تایوان پشتیبانی به عمل آورد. ناوگان طلایی ترامپ، طرحی از نوع خود ترامپ در مقابل، واشنگتن در واکنش به این چالش‌های رو به افزایش، گام‌های متقابلی بلندپروازانه برداشته است. بر اساس گزارش‌ها دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از ابتکاری بزرگ برای نیروی دریایی این کشور با عنوان «ناوگان طلایی» خبر داده است. طرحی پرهیاهو که بسیاری از فرماندهان نیرویی دریایی در اجرای آن تردید کرده‌اند، چرا که صدها میلیارد دلار هزینه دربرخواهد داشت. هدف این ابتکار، احیای قدرت دریایی آمریکا و بازسازی صنعت داخلی کشتی‌سازی نظامی عنوان شده است. هسته اصلی این برنامه، صدور دستور برای توسعه یک رده جدید از شناورهای سطحی بزرگ است که «شناورهای کلاس ترامپ» نام گرفته‌اند. بر اساس برنامه‌ریزی انجام‌شده، قرار بود نخستین ناو از این کلاس با نام USS Defiant ساخته شود؛ ناوی با وزن جابه‌جایی بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تن که به پیشرفته‌ترین سامانه‌های تسلیحاتی مجهز باشد؛ از جمله موشک‌های کروز با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای، سلاح‌های فراصوت، و توپ‌های الکترومغناطیسی پروژه ساخت بین ۲۰ تا ۲۵ فروند از این شناورها به‌عنوان بخشی از تلاشی آشکار برای بازپس‌گیری برتری دریایی آمریکا در برابر گسترش ناوگان متعارف و ناوهای هواپیمابر چین معرفی شده است. افزایش چشمگیر شمار ناوهای هواپیمابر چین، چالشی مستقیم برای برتری دریایی آمریکا به شمار می‌رود؛ برتری‌ای که این کشور از پایان جنگ سرد تاکنون از آن برخوردار بوده است. از نگاه برنامه‌ریزان پنتاگون، افزودن شش ناو هواپیمابر چینی به معنای رویارویی با نیروی دریایی‌ای است که نه‌تنها از نظر تعداد، بلکه از نظر توان فزاینده برای دفاع از منافع ملی چین در کانون‌های اصلی تنش، قدرت بیشتری خواهد داشت. تجهیز ناو هواپیمابر «فوجیان» تایپ ۰۰۳ به فناوری‌های نوین پرتاب هواپیما نشان می‌دهد که چین در حال آماده‌سازی برای کاهش شکاف بزرگ فناوری است؛ شکافی که سال‌ها به آمریکا برتری قاطعی داده بود. بر این اساس، گزارش پنتاگون هشداری روشن به کنگره درباره شتاب بالای روند نوسازی نظامی چین در خود دارد. نگرانی‌های آمریکا تنها به اعداد محدود نمی‌شود، بلکه پیامدهای راهبردی بلندمدت را نیز در بر می‌گیرد؛ زیرا چین اکنون به‌عنوان بازیگری دیده می‌شود که قادر است به‌صورت قابل اتکا و پایدار، قدرت هوایی و دریایی خود را فراتر از آب‌های ساحلی‌اش اعمال کند. چنین وضعیتی می‌تواند آزادی دسترسی نیروهای آمریکایی به منطقه اقیانوس هند و آرام را محدود کند؛ منطقه‌ای که به محور اصلی راهبرد دفاعی آمریکا تبدیل شده است. در سایه تحرکات بلندپروازانه چین و واکنش واشنگتن از طریق «ناوگان طلایی»، رقابت میان قدرت‌های بزرگ وارد مرحله‌ای تازه می‌شود؛ مرحله‌ای که در آن، برتری دریایی به میدان اصلی تقابل تبدیل خواهد شد. در حالی که چین می‌کوشد تا سال ۲۰۴۹ به جایگاه یک قدرت جهانی دست یابد، این رقابت در ساخت شناورهای جنگی، نشانه‌ای تعیین‌کننده از سرعت و ابعاد تحول پیش‌رو در موازنه قدرت نظامی جهان طی دهه آینده به شمار می‌رود.