چرا خودروسازان ایران مونتاژ کار شدند؟ | تولید هر خودرو ۲۰۰۰ دلار ارز می‌بلعد

مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی اعلام کرد برای تولید هر خودرو در داخل کشور به طور میانگین ۲۰۰۰ دلار ارز مصرف می شود. بازوی پژوهشی مجلس در عین حال تاکید کرد: نبود یک نظام انگیزشی کارآمد و منسجم به ویژه در ارتباط با ساختار تعرفه ای باعث شده صنعت خودروسازی ایران به سمت مونتاژ کاری پیش برود.

به گزارش ، مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی با عنوان پایش دوره ای شاخص های ترسیم کننده وضعیت صنعت خودرو به تشریح چالش های صنعت خودرو سازی پرداخت. طبق این گزارش میزان ارز بری خودرو های داخلی به طور میانگین در حدود۲۰۰۰ دلار برای هر خودرو است. به زعم بازوی پژوهشی مجلس بخشی از قطعات مورد استفاده در این صنعت وابسته به واردات است و این وابستگی، موجب افزایش ارزبری خودروها شده است. طبق این گزارش به طور میانگین در هر یک از خودروهای تولید داخل حداقل ۲۰۰۰ دلار ارزبری وجود دارد. این باعث شده است که با افزایش نرخ ارز، هزینه این بخش از نهاده های تولید نیز به طور مستقیم رشد کند. این در حالی است که نظام قیمت گذاری دستوری در صنعت خودرو، در برخی موارد بیش از یک سال بدون تغییر باقی می ماند و تعیین قیمت ها گاه با دخالت نهادهای مختلفی از جمله سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان و شورای رقابت صورت می گیرد و این موضوع به دلیل افزایش قیمت ارز منجر به ضرر و زیان خودرو سازان می شود. وابستگی مونتاژکاران به خارجی ها عملا به جز ۲ خودروساز بزرگ کشور، یعنی ایران خودرو و سایپا، سایر شرکت های فعال در این صنعت تمایل چندانی به داخلی سازی قطعات و محصولات ندارند و بخش عمده فعالیت آنها بر پایه واردات قطعات آماده و مونتاژ نهایی در داخل کشور است. این رویکرد، ضمن افزایش وابستگی به منابع خارجی و تشدید ارزبری، نه فقط مانع از شکل گیری زنجیره تأمین پایدار داخلی شده، بلکه موجب شده است ظرفیت های بالقوه صنعت قطعه سازی داخلی نیز به طور کامل به کار گرفته نشود. دلیل ناکارآمدی صنعت خودروسازی تداوم این شرایط، نه تنها مانع اصلاح ساختار مالی این شرکت ها شده، بلکه روند زیان دهی آنها را نیز تشدید کرده است. قیمت گذاری دستوری متهم اصلی شرکت های ایران خودرو و سایپا علاوه بر این چالش، با پیامدهای ناشی از تحریم های بین المللی و خروج شرکای خارجی نیز مواجه شدند؛ اتفاقی که موجب از دست رفتن بخش قابل توجهی از سبد محصولات متنوع و به روز آنها شد. کاهش تنوع محصول، همراه با محدودیت در واردات قطعات و فناوری، سبب افت تیراژ تولید و کاهش توان رقابتی خودروسازان در بازار داخلی و خارجی شد. رشد شدید قیمت نهاده های تولید داده های منتشرشده از سوی مرکز آمار نیز مؤید روند رو به رشد هزینه های تولیدکنندگان و فشار مضاعف بر ساختار مالی خودروسازان است.