چرا نباید نگران مکانیسم ماشه باشیم؟/ وقتی اسب رشد اقتصادی تند و بی‌مهار بدود!

علامه جوادی‌آملی تأکید کرد: هنر حقیقی آن است که معقول را محسوس کند و محسوس را معقول؛ یعنی بتواند مفاهیم بلند عقلی و توحیدی را از مسیر خیال و حس به درک عمومی مردم برساند.

علامه جوادی‌آملی تأکید کرد: هنر حقیقی آن است که معقول را محسوس کند و محسوس را معقول؛ یعنی بتواند مفاهیم بلند عقلی و توحیدی را از مسیر خیال و حس به درک عمومی مردم برساند. *** جمله‌ای که از شهید فریدون عباسی به یادگار ماند چرا نباید نگران مکانیسم ماشه باشیم؟ حسن علیمراد، مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت صنایع ملی پتروشیمی در مصاحبه با ایلنا پیرامون مکانیسم تحریمی ماشه گفته است: اکنون تحریم یک‌جانبه‌ای که از سوی امریکا اعمال می‌شود؛ وجود دارد و ما در فضای تحریمی کار می‌کنیم. من تصور نمی‌کنم اجرای مکانیسم ماشه و بازگشت مجدد تحریم‌های سازمان ملل سخت‌تر از اکنون باشد. او با بیان اینکه مکانیسم ماشه در واقع برخی فعالیت‌هایی مرتبط با برنامه هسته‌ای را مورد تحریم قرار می‌دهد تأکید کرد: با وجود همه تحریم‌ها تاکنون صنعت پتروشیمی افزایش تولید داشته و پروژه‌ها در مدار تولید قرار گرفته‌اند. علیمراد افزود: تقریبا ۷۰ درصد تولید را بدون هیچ مشکلی و با وجود تمام تحریم‌ها صادر کرده‌ایم بنابراین پیش‌بینی نمی‌کنم هیچ مانعی برای صادرات محصولات پیش بیاید زیرا تمام زیرساخت‌ها و تمام برنامه‌های دور زدن تحریم‌ها قبلا در صنعت پتروشیمی پیش‌بینی شده است. او همچنین تصریح کرده است که در ایام درگیری 12 روزه نیز صادرات و درآمد محصولات پتروشیمی افزایش داشته است.[1] *عمده کارشناسان مبرّز کشور و مسئولان ذیربط در امورات اقتصادی ایران معتقدند که مکانیسم ماشه عملا هیچ تأثیری بر اقتصاد ایران و معیشت مردم ندارد. زیرا اولا اقتصاد ایرانی طی 45 سال گذشته بر اساس مقابله با تحریم‌های صد در صدی شکل گرفته و ثانیا تحریم‌های فعلی بسیار شدیدتر از مکانیسم ماشه هستند و لذا این ساز و کار تحریمی صرفا یک رفتار بدون اثر خاص محسوب می‌شود. جالب است بدانید که شهید دکتر فریدون عباسی، دانشمند اتمی که در ایام درگیری 12 روزه به فیض شهادت نائل آمد نیز چند روز قبل از شهادت خود درباره این مکانیسم گفته بود: "این احتمال بیشتر یک نوع جوسازی است؛ اسنپ‌بک در واقع در سال ۱۳۹۸ اجرایی شده است. با نامه‌ای که این سه کشور به سازمان ملل نوشتند اسنپ‌بک را شروع کردند ولی چون ارجاع پرونده به شورای امنیت برای آنها سودی نداشت، این موضوع را یک مقدار به تعویق انداختند؛ دلیل عقب انداختن آن هم این بود که چون ایران به تعهداتش عمل کرده بود، نمی‌شد چین و روسیه در شورای حکام به درخواست این سه کشور رأی منفی بدهند، بعد در شورای امنیت با آنها همراهی کنند. چون این دو کشور صاحب حق وتو هستند و مطمئنا به دلیل رایی که در شورای حکام به نفع ایران داده‌اند در شورای امنیت قطعنامه ضد ایرانی را وتو خواهند کرد و عملا اسنپ بک هیچ کاربردی نخواهد داشت؛ به این ترتیب از پیگیری آن در سال ۱۳۹۸ خودداری کردند. آن موضوع الان باز است و ما اصلا نباید نگران اسنپ‌بک باشیم."[2] اساسا باید التفات داشت که مسئله تحریم‌ها در قبال اقتصاد ایران بیشتر یک ابزار روانی است و اگر نبود بزرگنمایی و سیاه‌نمایی کاسبان مکانیسم ماشه و تحریم‌ها در داخل و خارج کشور؛ قطعا به لحاظ روانی هم مشکلات کمتری از بابت عبارت تحریم‌ها احساس می‌شد. کما اینکه تا قبل از سال 92 و روی کار آمدن دولت شیخ حسن روحانی عملا خبر خاصی درباره تحریم‌ها که از مدت‌ها قبل اعمال شده بودند، نبود! جالب است که تئوری‌های دولت روحانی مبنی بر توافق به هر قیمتی و برجام نیز اجرا شدند و در نتیجه خود نشان دادند که دشمن تنها ابزار خود علیه ایران بزرگ یعنی تحریم‌ها را هرگز لغو نخواهد کرد. گفتنیست، ماکرون، رئیس جمهور فرانسه اخیرا به یک رسانه صهیونیستی گفته است که بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در قالب مکانیزم ماشه در پایان سپتامبر قطعی خواهد بود. *** وقتی اسب "رشد اقتصادی" تند و بی‌مهار بدود! ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، عصر روز پنجشنبه گذشته در دیدار با رهبران فراکسیون‌های احزاب سیاسی در دومای دولتی روسیه با اشاره به حضور 700 هزار نیروی نظامی روسیه در جنگ با اوکراین گفته است: لازم است از میان این نیروها افرادی که مایل و مستعد کار در اداره امور کشور باشند، بر اساس حرفه و مهارت خود انتخاب و به‌کار گرفته شوند. به گزارش مشرق، او همچنین با بیان اینکه کاهش نرخ رشد اقتصادی این کشور اقدامی هدفمند برای تضمین ثبات کلان اقتصادی است، توضیح داد: آنچه برخی به‌عنوان کاهش نرخ رشد تولید ناخالص داخلی از بیش از 4 درصد تعبیر می‌کنند در واقع اقدامی هدفمند برای کاهش سرعت رشد اقتصادی در ازای مهار تورم و حفظ ثبات اقتصاد کلان است.[3] *برخی شاخص‌های کلان اقتصادی هستند که باید بدانیم رشد آنها می‌تواند سبب‌ساز برخی هزینه‌ها باشد. مثل رشد اقتصادی جهشی که می‌تواند منجر به انفجارهای تورمی،‌ عمق بخشیدن به رکود تعدادی از بخش‌های اقتصاد کشور و برخی مشکلات دیگر شود. نظیر تجربه‌ای که ما در ایران و طی سال‌های 1400 تا 1403 نیز داشتیم و به عینه دیدیم که می‌توان رشد اقتصادی جهشی را با افزایش دادن مالیات‌ها و به تبع آن زیاد شدن درآمدهای در اختیار دولت رشد داد اما در مقابل، تورم سر به آسمان می‌ساید! چه اینکه دیدیم اقتصاد ایران طی همین 3 سال با رکوردشکنی تورم طی 80 سال گذشته نیز مواجه شد. همچنین لازم به ذکر است که اشاره پوتین مبنی بر لزوم به‌کارگیری نیروی انسانی حکومتی روسیه از بین نیروهای نظامی این کشور که در جنگ اوکراین حضور داشته‌اند نیز یک درایت حکومتی معقول است. درایتی که به نظر می‌رسد نظام جمهوری اسلامی ایران نیز به آن نیاز مبرم دارد و باید در انتخاب نیروهای انسانی کادر خود در وهله اول به جوانان ایثارگری توجه کند که سابقه حضور در عرصه‌های امنیتی، جنگ‌های سوریه و عراق، نبرد 12 روزه، نبردهای خلیج عدن و... را دارند. دقت کنیم که صدالبته روسیه هرگز الگوی حکمرانی ما نیست. بلکه اینها عقلانیت‌هایی اقتصادی و حکومتی است که پیش از این نیز توسط برخی محافل سیاسی و نخبگانی کشور مورد اشاره قرار گرفته بود و اکنون صرفا یک شاهد مثال پیرامون درستی آنها در سخنان رئیس‌جمهور روسیه مورد اشاره قرار گرفت. *** تشبیه هنری ابوعلی‌سینا درباره امیرالمؤمنین علی(ع) حضرت آیت الله جوادی آملی، از مراجع عظام تقلید و مفسّر برجسته قرآن کریم طی پیامی به کنگره شعر توحیدی میبد یزد با اشاره به جایگاه شعر و هنر در فرهنگ اسلامی، بیان داشت: جریان حوزه علمیه از همان آغاز که به دست ائمه معصومین انجام شد، گاهی همراه با هنر بوده است. گاهی خود اهل‌بیت شعر می‌سرودند و گاهی از شعر دیگران بهره می‌بردند. هنر حقیقی آن است که معقول را محسوس کند و محسوس را معقول؛ یعنی بتواند مفاهیم بلند عقلی و توحیدی را از مسیر خیال و حس به درک عمومی مردم برساند. به گزارش رسا، مفسر بزرگ جهان اسلام بیان می‌دارد: بسیاری از اشعار تنها در محدوده وهم، خیال و حس دور می‌زنند و در همین مسیر کوتاه رفت و برگشت دارند؛ اما هنر حقیقی آن است که بتواند یک گام فراتر رود و معقول را محسوس کند و محسوس را به معقول برساند. این همان هنری است که کمتر دیده می‌شود و تنها در آثار بزرگان ادب مانند حافظ، سعدی، مولوی، فیض کاشانی و امثال آن جلوه کرده است. اگر هنرمند بتواند مفاهیم بلند عقلی و الهی را از مسیر خیال و حس برای عموم مردم قابل فهم کند، آنگاه هنر او در خدمت توحید و معرفت قرار گرفته است.[4] *اگر بخواهیم در یک اشاره هنری، مصداقی از بیان آیت‌ا... جوادی آملی را اشاره کنیم؛ غیر از آثار شاعرانی که علامه هم نام برده‌اند می‌توان به تابلوی مفّخم "عصر عاشورا" اثر زنده‌یاد محمود فرشچیان اشاره کرد. یک تابلوی نقاشی با عمری نزدیک به 5 دهه که توانسته خود را به عضو ثابتی از آرایه‌های مجلس عزاداری سیدالشهدا(ع) تبدیل کند. تابلویی که محتوای آن مصداقی از بیان حضرت استاد جوادی آملی مبنی بر تأکید ایشان پیرامون رسالت هنر برای انطباق معقول و محسوس. در همین زمینه جالب است که به بیانی از شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا هم اشاره کنیم که پیرامون وجود مبارک امیرالمؤمنین علی(ع) گفته است: او بین خلق مانند معقول بود در میان محسوس. جمله‌ای در منتهای ظرافت و هنر که از فلسفه تراویدن گرفته و مولای متقیان علی(ع) را به عقلانیت محض و فکری الهی تشبیه می‌کند که میان جامعه محسوسات و آنها که فراتر از حواس پنجگانه نمی‌روند قرار گرفته است. جالب آنکه با ابتنا به همین حکمت سینوی است که می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که چرا وجود مبارک امیرالمؤمنین(ع) همواره مورد توجه اصحاب هنر و ملهم بسیاری از آثار هنری در عرصه‌های مختلف بوده است. *** 1_ https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1683016 2_ mshrgh.ir/1741161 3_ mshrgh.ir/1749544 4_ https://rasanews.ir/003Jw4