یادداشت | مواضع عملگرایانه چین و روسیه در قبال جزایر سه گانه ایران
در حالی که حاکمیت ایران بر جزایر سهگانه سابقهای تثبیتشده دارد، تداوم ادعاهای امارات و مواضع محتاطانه چین و روسیه نشان میدهد این پرونده بیش از آنکه صرفاً تاریخی یا حقوقی باشد، به عرصه رقابت منافع و موازنهگری قدرتها در خلیج فارس گره خورده است
در حالی که حاکمیت ایران بر جزایر سهگانه سابقهای تثبیتشده دارد، تداوم ادعاهای امارات و مواضع محتاطانه چین و روسیه نشان میدهد این پرونده بیش از آنکه صرفاً تاریخی یا حقوقی باشد، به عرصه رقابت منافع و موازنهگری قدرتها در خلیج فارس گره خورده است همشهریآنلاین - رامین آریان راد؛ پژوهشگر روابط بین الملل:۹ آذر ۱۳۵۰ (۳۰ نوامبر ۱۹۷۱) پس از خروج نیروهای بریتانیایی و تنها چند روز پیش از تشکیل دولت امارات متحده عربی، حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه با ورود نیروهای کشورمان تثبیت شد. تا پیش از قرن بیستم جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک جز خاک ایران محسوب میشدند اما در دوران قاجار و با توجه به ضعف دولت تهران، بریتانیا اداره امور این جزایر را به شیوخ عرب وابسته به خود (شارجه و راس الخیمه) سپرد. حکومت ایران در زمان پهلوی دوم اعلام کرد که پس از خروج بریتانیا، جزایر متعلق به ایران بازگردانده خواهند شد. لذا پس از مذاکرات بین ایران و انگلیس (و با حضور نماینده امارت شارجه)، توافقنامهای غیررسمی درباره جزیره ابوموسی حاصل شد: پس از اعمال حاکمیت ایران بر خاک جزایر سه گانه خود، کشورهای عربی خلیج فارس از همان روز نخست اعتراض خود را نسبت به این موضوع اعلام کردند و پس از تشکیل کشور امارات این موضوع از سوی این کشور پیگیری شد و در سالهای اخیر، امارات بارها ادعا حاکمیت خود بر جزایر مذکور را در سازمان ملل، شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب تکرار کرده است خواستار گفتگوی مستقیم یا ارجاع پرونده به دادگاه بین المللی شده است. دولت چین در اظهارات رسمی خود تأکید کرده است که اختلاف مالکیت این جزایر «باید از راه گفتوگو و مشورت بین ایران و امارات» حل شود. در ژوئن ۲۰۲۴، زمانی که ایران از چین خواست موضع خود را بازبینی کند، وزارت خارجه ایران سفیر چین را فراخواند. چین در همان زمان تأکید کرد که موضع آن “ثابت” است و برخلاف ایران، از بیانیهٔ مشترک چین–امارات که به امارات اجازه میدهد موضوع “جزایر سهگانه” را دنبال کند، حمایت کرده است. در نتیجه به نظر میرسد روسیه نیز در موضعی نسبتاً مشابه چین قرار دارد. درخواست گفتوگو و حل مسالمتآمیز، و در عمل، نزدیکتر به موضع امارات (و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس) است تا تأیید کامل ادعای ایران. اساس این سیاست کشورهای شرقی نگاهی عملگرایانه به منطقه خاورمیانه و جهان است و منافع این کشورها در نزدیک نگه داشتن روابط خود با کشورهای عربی خلیج فارس است.
« بازگشت به لیست اخبار